2019 Top Ten of Conflict for Society
- An Triail
- Dráma le Máiréad Ní Ghráda is ea 'An Triail', atá ar churaclam na hArdteistiméireachta.. Scríobh Máiréad Ní Ghráda an dráma seo sna 1960idí, ach tá sé chomh tráthúil sa lá atá inniu ann. Léiríonn sí samplaí maithe den imeallú a bhíodh coitianta in Éirinn maidir le máithreacha singil. Taispeánann sí smacht láidir ag an Eaglais Chaitliceach na hÉireann ar an mhuintir agus conas a bhí tionchar acu orthu ar daoine in Éirinn
- An Gorta Mór
- Is é an Drochshaol nó Gorta Mór na hÉireann an gorta a bhuail Éire ón mbliain 1845 ar aghaidh agus a mharaigh is a ruaig as an tír cupla milliún Éireannach. Tháinig galar dubh – an fungas úd Phytophora infestans – ar na prátaí ar fud na hÉireann, agus bhí formhór na ndaoine bochta i dtuilleamaí an phráta mar bhia, fuair na sluaite acu bás. An t-éag mór seo agus an imirce millteanach a lean é, scrios siad na struchtúir shóisialta a bhí ina gcrann taca don Ghaeilge go dtí sin
- Dúblóga Uamacha
- Is éard is dúblóga uamacha ann ná nathanna beaga a bhfuil dhá fhocal iontu agus a bhfuil rím eatarthu de ghnáth. Is féidir an focal céanna a athrá nó athrú beag a bheith i gceist
- Eagraíocht Chonradh an Atlantaigh Thuaidh
- Eagraíocht mhíleata idirnáisiúnta í Eagraíocht Chonradh an Atlantaigh Thuaidh, nó ECAT
- Euro
- Is é an euro an t-airgeadra i gcás mórchuid de mhuintir na hEorpa
- An tAontas Eorpach
- Is eagraíocht idirnáisiúnta, pholaitiúil agus eacnamaíochta é an tAontas Eorpach (AE). Tá seacht dtír is fiche ann agus iad ar fad lonnaithe i mór-roinn na hEorpa. Tá daonra de thuairim is 447 milliún aige
- Na Péindlíthe
- Ón 17ú haois go deireadh an 18ú haois a bhí na Péindlíthe, a rinne leatrom ar Ghaeil agus ar Chaitlicigh go háirithe, i bhfeidhm. Rinneadh géarleanúint ar na hEasaontóirí Protastúnacha chomh maith
- An Béarla
- Is teanga Ghearmáinice é an Béarla (English) nó an Sacs-Bhéarla atá bunaithe ar na canúintí a bhí ag na hAngail agus ag na Sacsanaigh, treibheanna de bhunadh Teotanach a tháinig i dtír sa Bhreatain ag deireadh ré na Rómhánach. Bhí tionchar mór, freisin, ag an Laidin ar an teanga, maille le teangacha eile níos déanaí, mar shampla, an Fhraincis, an Ghréigis agus teangacha éagsúla an domhain, go háirithe iad siúd a bhí á labhairt go forleathan in Impireacht na Breataine Móire
- Deachtóireacht
- Foirm rialtais is ea an deachtóireacht, ina bhfuil an gach ní den stát faoi ollsmacht ag ceannaire amháin, an deachtóir. Córas uathlathach agus tiarnasach atá ann, ina bhfuil cumhacht iomlán ag an stát i ngach gné den saol, poiblí agus pearsanta. Chonacthas deachtóirí don chéad uair sa tSean-Róimh, agus tháinig roinnt deachtóirí chun cinn arís ó na 1930idí ar aghaidh
- Daonlathas
- Ciallaíonn an focal Daonlathas as Gréigis "riail an phobail". Is córas rialaithe a thagann chugainn ó na cathairstáit sa tSean-Ghréig